Maandag 30 januari Een hele lange reis.

Vanmorgen eerst naar Nafasi gegaan om de kinderen te badderen. Om 9.30 uur ben ik terug gegaan naar huis om een broek aan te doen. Dat vind ik toch wel veel fijner om in te reizen dan een rok. Om 10.00 uur zou Florence hier zijn zodat we gezamenlijk op stap zouden gaan om het meisje op te gaan halen. Echter om 10.00 uur was er niemand, om 10.15 uur niet, om 10.30 uur niet. Het was uiteindelijk 10.45 uur geweest toen ze aan kwam. Op dat moment konden we ook nog niet gelijk weg omdat we nog kleding in het Nafasi huis moesten halen. Het was uiteindelijk over 11 toen we op de boda boda stapten. Bij de mainroad moesten we over op de bus. In dit geval koos Florence er voor om een ‘gewone’ bus te nemen. Deze neemt een andere route dan de matatu’s en dit zou volgens haar sneller gaan. Nou, sneller ….. We hebben er uiteindelijk bijna 2 uur over gedaan om midden in de stad te komen. Hier moesten we naar een kleiner taxi park. Om daar te komen hebben we een stukje gelopen door straatjes, die ik, als ik alleen was nooit in zou zijn gaan. Vanaf daar begon het tweede lange deel van de reis. Dit was gelukkig niet alleen maar file, maar hier konden we goed doorrijden. Uiteindelijk stapten we in een klein dorpje uit. Hier gingen we weer over op de boda boda. Na een stukje over de weg gingen we een dirt road op. Deze werd alsmaar smaller, na nog een keer linksaf te zijn gegaan stopten we uiteindelijk bij een huisje waar het meisje dat we op gingen halen zou moeten zijn. Hier was echter niemand thuis. Een jongetje stapte mee op om ons de weg te wijzen. Nou, dat was maar goed ook want op een gegeven moment was er helemaal geen pad meer, het was gewoon ongeveer bij de derde bananenboom rechts. Hier vonden we het kleine hutje (3 x 3 m.) met alleen een deur en geen raam. Binnen lag alleen een 2 persoonsmatras. Wat een leven met 5 kinderen en twee volwassenen die deze kleine ruimte moeten delen.

De kinderen die er omheen liepen zagen er heel haveloos uit. Een van hen was het betreffende meisje. Ik had me nog een beetje zorgen gemaakt of ze wel mee zou gaan, maar ze wilde graag mee. Ze werd door haar moeder in een ander jurkje gehesen en al snel stond ze klaar om mee te gaan. Gelukkig waren de boda boda’s blijven wachten, want anders hadden we terug kunnen gaan lopen naar de mainroad. Vanuit het dorpje namen we de matatu weer terug naar Kampala.

Onderweg bleek dat het meisje de hele dag nog niets gegeten had dan alleen wat jackfruit. Ze hebben het zo arm dat er maar 1 maaltijd per dag is.

Terug in Kampala stapten we eerder uit omdat we regelrecht naar het ziekenhuis zouden gaan. Inmiddels was het gaan regenen. Nadat we een chapati (soort pannenkoek) voor het meisje gekocht hadden vervolgden we onze reis met een andere matatu. Deze stopte vlak bij de kliniek. Ook in dit geval is het meer een veredelde dokterspost want er is geen mogelijkheid om opgenomen te worden. Gelukkig hoefden we niet lang te wachten. Nadat we bij de arts geweest waren werden we doorgestuurd naar het lab waar met een vingerprikje bloed werd afgenomen voor een malaria sneltest. Eigenlijk wilden ze niet dat wij, de volwassenen met haar mee gingen, maar het leek mij nou niet echt fijn om als 7 jarige alleen een ruimte in te moeten waar ze dan bloed van je af gaan nemen. We zijn dus gewoon met haar meegegaan. Het bleek dat ze inderdaad malaria heeft. Daarnaast heeft ze ook nog een schimmelinfectie op haar hoofd. Voor beide kwalen moesten er medicijnen aangeschaft worden.

Inmiddels was het 16.30 uur en wilde ik toch wel erg graag richting huis om daar hopelijk voor het donker aan te komen. Florence regelde een boda boda waarmee ik al snel bij het Old taxi park was. Hier dacht ik te weten waar ik op de matatu naar Namugongo kon stappen. Echter, niets was minder waar. Blijkbaar was dat zaterdag een toevalligheid. Nu werd ik doorverwezen naar de overkant van het park. Daar vond ik, na verschillende keren vragen, inderdaad de juiste matatu. Maar ja, toen nog van het park af komen. Hoe het precies werkt weet ik niet, maar ik vergeleek het voor mezelf maar met zo’n spelletje waarbij je van die vierkante tegeltjes moet verschuiven om een plaatje te kunnen maken. Na enige tijd waren we dan ook wonder boven wonder van het terrein af. Toen begon de met file gevulde terugweg. Gelukkig hoefde ik ook deze keer niet over te stappen. Nadat ik het laatste stukje weer met de boda boda had afgelegd was ik eindelijk, na bijna 8 uur reizen (en uitlaatgassen happen) weer terug. Bij thuiskomst wist ik niet hoe snel ik onder de douche moest komen om al het vuil van me af te wassen.

Dinsdag 31 januari eerste kennismaking met de kliniek

Vanmorgen ben ik naar de kliniek gegaan. Daar eerst kennisgemaakt met de arts (Daniel) en de verloskundige Saida. Op dinsdag is er altijd het vaccinatieprogramma. Saida had me helemaal uitgelegd welke vaccinatie wanneer gegeven moest worden. Ik had daarbij wel meegeschreven, maar het stond er niet echt schematisch. Dat, en het feit dat ik de handschriften maar moeilijk kan lezen maakte dat ik steeds geen idee had welke vaccinatie er nu weer gegeven moest worden. Het enige waar ik me dus maar mee bezig heb gehouden is het geven van vit A uit een capsule en 2 druppels tegen polio. Daarnaast plukte ik af en toe een bolletje watten van een grote bol. Dit wordt aan de moeder gegeven om op het prikgaatje te duwen. Ik zou denken maak vooraf een pot met van die kleine bolletjes, dan hoef je dat ter plekke niet te doen. Al met al denk ik dat ik wel iets geholpen heb, maar voor mezelf had ik bijna meer het idee dat ik in de weg liep. Daarom heb ik vanmiddag de gegevens in een schema gezet waarbij het in een oogopslag duidelijk is met hoeveel maanden welke injectie gegeven moet worden. Ik had dit eerst voor mezelf op een papier gedaan, maar later bedacht ik me dat dit misschien voor mensen na mij ook wel handig zou zijn. Aangezien er vanmiddag verder toch niets te doen was heb ik het schema toen in een Excel bestand gezet. Ik hoop dat ze het ook gaan gebruiken, want dat scheelt een hoop in de uitleg.

Aan het eind van de morgen kwamen er nog twee vrouwen langs voor anticonceptie. Er worden b.v. staafjes onder de huid ingebracht waarmee je 5 jaar beschermd bent. Helaas hadden ze allebei hoge bloeddruk en dat is een contra-indicatie voor plaatsing. Ze moeten nu eerst een maand lang iedere week een keer langs komen om hun bloeddruk te laten meten. Voor de tussentijd kregen ze wel condooms mee. Gelukkig zijn die gratis.

Zoals gezegd was er vanmiddag verder niet veel te doen. Op een gegeven moment begon Saida verbandgaas, dat van een grote rol af kwam, om een boek te draaien. Het bleek dat dit was omdat ze zo een goede maat heeft om gazen te knippen. Nadat ze een hele stapel geknipt had werden ze een voor een gevouwen tot zo’n 6 a 7 cm in het vierkant. Deze gazen gaan in de autoclaaf en worden daar gesteriliseerd. De autoclaaf stond echter in de kamer van de tandarts waar de loodgieter bezig was. Het steriliseren moest dus even wachten. Wij zouden vast zuiniger om gaan met onze steriele gazen als we dit allemaal zouden moeten doen om ze te krijgen.

Woensdag 1 februari 2e dag in de kliniek met weer nieuwe dingen

Vanmorgen was er eerst voorlichting over de kosten en benodigdheden voor tijdens de zwangerschap. Je moet hier voor ieder dingetje apart betalen en het is boter bij de vis. Tijdens de voorlichting was er ineens een hoop onrust onder de dames en werd het woord daggala veel vele keren gebruikt. Later vroeg ik Saida wat dat betekende, dat was dus drugs oftewel medicatie. Het ging hier om ijzertabletten en foliumzuur. Ze moeten nu voor 20 tabletten van elk in totaal 4000 UGX betalen. Dat is ongeveer 1 euro. Voor hen een groot bedrag en vandaar de consternatie. Tot augustus vorig jaar was dit gratis omdat het werd bekostigd vanuit de overheid, maar nu moeten ze het dus zelf betalen. Waar ook voor betaald moet worden is een plastic zak, van de maat grote afvalzak zoals wij die op de afdeling gebruiken. Kosten 500 UGX (13 cent). Ze gebruiken dit om op de behandeltafel op te gaan liggen. Dus niet, zoals bij ons een rol papier, maar ieder z’n eigen zak. Wel gratis zijn de malariaprofylaxe (3 tbl.) en de ontwormingstablet.

Na de voorlichting werden de vrouwen in tweetallen naar de onderzoekskamer geroepen. Daar werden door mij hun bloeddruk en gewicht gemeten. Door de vroedvrouwen werd vervolgens, afhankelijk van het aantal keren dat ze al geweest waren e.e.a. gevraagd. Was het de eerste keer dan werd een flinke lijst met vragen afgewerkt. Hiervoor werd uitgebreid de tijd genomen. Hierna volgde het lichamelijk onderzoek. Vervolgens moesten alle gegeven nog opgeschreven worden in het grote boek van de overheid en voor de vrouwen zelf, werd de medicatie afgehandeld, moesten sommigen nog een tetanus injectie (dat kon ik dan weer doen) en moest er nog betaald worden. Het gezegde ‘jullie westerlingen hebben een klok, maar wij hebben de tijd’ ging hier ook volop op.

Na de lunch heb ik Daniel (de arts) gevraagd naar de defibrillator. Ik had namelijk van Anouk gehoord dat zij een tijdje geleden erbij was geroepen omdat ze dat ding wilden gebruiken, maar geen idee hadden van wat er werd gezegd. Het blijkt een oud apparaat dat uit het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis is gekomen, met een Nederlandse beschrijving en Nederlandse tekst. Hoe het hier ooit terecht gekomen is weet niemand, want het stond er al toen Daniel hier 3 jaar geleden begon. Het ding was te vies om aan te pakken, dus ik heb het eerst maar eens zo goed en zo kwaad als het ging onder het stof vandaan gehaald. Toen ik dat aan het doen was bleek al snel dat er geen ECG kabel aan zit. Verder zijn ze niet in het bezit van defipads of gel. Het in deze staat gebruiken lijkt me dus zeker uit den boze. Misschien dat die ECG-kabel nog ergens te regelen valt, maar dan moet er ook nog gel komen. Vervolgens zal ik de handleiding moeten vertalen en hier les over moeten geven. Al met al denk ik dat het een soort vruchteloze exercitie zal worden, maar we zullen zien.

Later heeft Saida gelukkig nog uitgelegd hoe het nu precies zit met het aantal weken zwangerschap en welke medicijnen wanneer gegeven worden. Kan ik dit mooi weer in een schemaatje zetten.